Bài viết của: Yansy Clinic
Tác giả: Bác sĩ chuyên khoa da liễu | Trần Hải Yến
Xuất bản: 22 Tháng mười một, 2023 | Cập nhật lần cuối: 22 Tháng mười một, 2023
Nám da là một trong những vấn đề da phổ biến nhất, không chỉ ảnh hưởng đến vẻ ngoài mà còn có thể gây ra nhiều rắc rối về tâm lý cho những ai mắc phải. Được biểu hiện qua những vết đốm màu nâu hoặc đen trên da, nám không chỉ làm giảm sự tự tin mà còn phản ánh những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Vì vậy, việc hiểu rõ nguyên nhân gây nám da không chỉ giúp chúng ta tìm ra biện pháp điều trị phù hợp mà còn có thể phòng ngừa nám hiệu quả. Hãy xem những thông tin mà Yansy Clinic đưa ra dưới đây để biết rõ hơn nhé!
Nguyên nhân gây nám da
Nguyên nhân gây nám da phổ biến – Do ánh sáng mặt trời
Nám da do ánh sáng mặt trời là một trong những nguyên nhân gây nám da phổ biến nhất. Tia cực tím (UV) từ mặt trời là tác nhân chính gây ra tình trạng này. Khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, cơ thể sẽ sản xuất melanin nhiều hơn – một loại sắc tố nhằm bảo vệ da khỏi tác động của tia UV. Tuy nhiên, sự sản xuất melanin không đều có thể dẫn đến sự hình thành của các vết nám, xuất hiện dưới dạng các đốm màu nâu hoặc đen trên bề mặt da. Điều này đặc biệt phổ biến ở những vùng da thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng như mặt, cánh tay, và cổ.
Nám da do thay đổi Hormonal
Nám da do thay đổi hormonal là một hiện tượng phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ, và thường được gặp trong những giai đoạn như mang thai, tiền mãn kinh, hoặc khi sử dụng thuốc tránh thai. Sự thay đổi trong cân bằng hormone, đặc biệt là sự tăng cường của hormone estrogen và progesterone, có thể kích thích tăng sản xuất melanin – sắc tố da, dẫn đến sự xuất hiện của nám. Kết quả là sự hình thành của các vết đậm màu hoặc đốm nâu trên da, thường xuất hiện ở vùng mặt như má, trán, và vùng trên môi. Tình trạng này còn được gọi là “mask of pregnancy” hoặc chloasma khi xảy ra trong quá trình mang thai.
Nám da do di truyền
Nám da do di truyền là một trong những yếu tố quan trọng ít được chú ý nhưng lại có vai trò đáng kể trong nguyên nhân gây nám da. Người có tiền sử gia đình mắc phải tình trạng nám da thường có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển các vết nám trên da của mình. Điều này xuất phát từ đặc tính gen di truyền, quy định mức độ và cách thức phản ứng của da với các yếu tố môi trường như ánh nắng mặt trời, tác động từ bên ngoài hoặc thậm chí là sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể. Mặc dù không thể thay đổi yếu tố di truyền, nhưng việc nhận thức được rủi ro này giúp chúng ta có những biện pháp phòng ngừa và chăm sóc da phù hợp hơn. Điều này bao gồm việc áp dụng chế độ chăm sóc da cẩn thận, bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời và tìm kiếm lời khuyên từ chuyên gia da liễu để đạt được cách tiếp cận tối ưu trong việc ngăn ngừa và giảm thiểu tác động của nám da.
Nám da do tuổi tác
Nám da do tuổi tác là một nguyên nhân gây nám da mà không ai có thể tránh được, thường bắt đầu xuất hiện rõ ràng ở độ tuổi trung niên. Khi tuổi tác tăng lên, cơ thể chúng ta chứng kiến sự thay đổi về cấu trúc da và sự giảm dần của chức năng tái tạo tế bào. Điều này dẫn đến sự suy giảm trong việc sản xuất collagen và elastin, làm giảm độ đàn hồi và khả năng phục hồi của da. Đồng thời, tế bào melanocyte – tế bào sản xuất sắc tố melanin – trở nên ít hoạt động hơn nhưng lại phân bố không đều, gây ra sự xuất hiện của các vết nám, đốm đồi mồi hoặc các vùng da không đều màu. Điều này thường được nhìn thấy rõ nhất ở các vùng da thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như mặt, cổ, và tay.
Nám da do stress và mệt mỏi
Nám da do stress và mệt mỏi là một hiện tượng phổ biến mà nhiều người không nhận ra. Khi cơ thể chịu áp lực lớn do stress và mệt mỏi kéo dài, sự cân bằng hormone có thể bị xáo trộn, gây ra nhiều vấn đề cho da. Trong đó, sự gia tăng của cortisol – hormone stress – có thể kích thích tăng sản xuất melanin, dẫn đến sự xuất hiện của nám. Ngoài ra, stress và mệt mỏi còn ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, làm giảm khả năng phục hồi và tái tạo của da vào ban đêm, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành nám và các vấn đề da khác.
Nám da do chế độ ăn uống
Nám da do chế độ ăn uống cũng là nguyên nhân gây nám da, chế độ không cân đối là một nguyên nhân quan trọng nhưng thường bị bỏ qua. Một chế độ ăn uống không cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết hoặc thiếu hụt các vitamin và khoáng chất thiết yếu có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của da. Cụ thể, sự thiếu hụt vitamin C, E, A, và các acid béo omega-3 có thể làm giảm khả năng chống oxy hóa và tái tạo của da, làm tăng nguy cơ phát triển nám và các vấn đề da khác. Đồng thời, việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa đường hoặc chất béo không lành mạnh cũng có thể gây viêm nhiễm và kích thích quá trình hình thành nám.
Nguyên nhân gây nám da do tiếp xúc với hóa chất
Nám da do thuốc
Nguyên nhân gây nám da do sử dụng thuốc là một hiện tượng không phổ biến nhưng lại có thể gây ra tác động đáng kể đến làn da. Một số loại thuốc, đặc biệt là những loại có chứa các thành phần như tetracycline, thuốc tránh thai, và một số loại thuốc điều trị hormon, có thể làm tăng sự nhạy cảm của da với ánh nắng mặt trời, từ đó kích thích sự sản xuất melanin dẫn đến hình thành nám. Các vết nám xuất hiện thường không đều màu và có thể phân bố rải rác trên bề mặt da, đặc biệt là ở những khu vực thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn có thể gây ra cảm giác không thoải mái cho người bệnh.
Nám da do ô nhiễm môi trường
Nám da do ô nhiễm môi trường là nguyên nhân gây nám da trầm trọng, đặc biệt trong bối cảnh đô thị hóa và ô nhiễm không khí gia tăng. Các hạt bụi mịn, khói xe, và các chất ô nhiễm khác trong không khí có thể gây ra các phản ứng viêm, làm tổn thương da và kích thích sự hình thành melanin, dẫn đến nám da. Đặc biệt, các hạt nano nhỏ trong không khí ô nhiễm có thể xâm nhập sâu vào lớp biểu bì của da, gây ra các vấn đề về da như tăng sắc tố, lão hóa da, và giảm khả năng phục hồi tự nhiên của da.
Nguyên nhân gây nám da do bệnh lý
Nám da do bệnh lý da là một nguyên nhân gây nám da phức tạp và đòi hỏi sự chú ý đặc biệt. Các bệnh lý da như viêm da, eczema, hoặc các tình trạng da liễu khác có thể gây ra các phản ứng viêm và kích thích quá trình sản xuất melanin, từ đó dẫn đến sự hình thành của nám. Đặc biệt, sau khi các vấn đề về da như mụn hoặc viêm nhiễm được điều trị và lành lặn, vùng da bị tổn thương có thể để lại các vết thâm hoặc nám. Điều này là do quá trình phục hồi da có thể kích hoạt tăng sản xuất sắc tố, gây ra sự không đồng đều về màu sắc da. Để giải quyết tình trạng nám do bệnh lý da, việc tìm kiếm sự chăm sóc và tư vấn từ bác sĩ da liễu là hết sức quan trọng. Bác sĩ có thể đề xuất các biện pháp điều trị cụ thể, bao gồm sử dụng các loại kem trị nám chuyên biệt hoặc các liệu pháp can thiệp chuyên sâu hơn như laser hoặc điều trị ánh sáng. Ngoài ra, việc chăm sóc và bảo vệ da đúng cách cũng là yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa sự tái phát của các vấn đề da và hạn chế nguy cơ hình thành nám.
Sau khi tìm hiểu những nguyên nhân gây nám da, bạn hãy cùng mình xem những dấu hiệu nhận biết của nám da nhé!
Dấu hiệu của nám da
Dấu hiệu đặc trưng của bệnh nám da chính là sự tăng cường sắc tố melanin, gây ra sự xuất hiện của các vùng da tối màu. Các khu vực thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như mặt, cổ và cánh tay, có nguy cơ cao mắc phải tình trạng nám da. Mặc dù không gây đau đớn, nám da lại ảnh hưởng lớn đến nhan sắc, khiến nhiều người mất tự tin về diện mạo của mình.
Đối với nám da phát sinh từ sự thay đổi nội tiết tố, các đốm nám thường có màu sẫm, không đều về kích thước và chủ yếu xuất hiện ở hai bên gò má. Nếu không được can thiệp kịp thời, nám có thể lan ra các vùng da lân cận. Bên cạnh đó, nám nội tiết cũng thường đi kèm với các triệu chứng khác như mụn trứng cá và sự rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.
Những vị trí thường gặp của nám da bao gồm hai bên má, trán, mũi và môi. Bệnh nám da không phải là tình trạng khó chữa trị, nhưng đôi khi bị nhầm lẫn với các vấn đề da khác như tàn nhang hay đồi mồi. Vì vậy, việc đến gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu – thẩm mỹ để được kiểm tra, tư vấn và lên kế hoạch điều trị phù hợp là điều vô cùng cần thiết.
Cách phòng ngừa nám da bạn nên biết
Dù có một số tình trạng nám da không thể điều trị triệt để, bạn vẫn có thể thực hiện các biện pháp sau để duy trì làn da khỏe mạnh và giảm thiểu nguy cơ nám da:
1. Bảo vệ da khỏi tác động của tia UV: Tia tử ngoại từ ánh nắng mặt trời là một trong những nguyên nhân chính gây nám da và tàn nhang. Hạn chế tiếp xúc với nắng, đặc biệt trong khoảng thời gian nguy hiểm từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều. Hãy sử dụng nón, áo dài che kín cơ thể, và đặc biệt, đừng quên bôi kem chống nắng hàng ngày.
2. Sử dụng kem chống nắng thường xuyên: Kem chống nắng là một bước quan trọng trong chăm sóc da hàng ngày. Sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF cao và phù hợp với loại da của bạn. Áp dụng đều đặn, ngay cả khi bạn không ra khỏi nhà.
3. Tìm hiểu về sản phẩm mỹ phẩm: Trước khi sử dụng sản phẩm mỹ phẩm, hãy nghiên cứu và tìm hiểu kỹ về chúng. Ưu tiên lựa chọn các sản phẩm chất lượng, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, và phù hợp với loại da của bạn. Tránh các sản phẩm chứa hóa chất gây kích ứng da.
4. Quản lý căng thẳng: Stress có thể gây ra nám da và các vấn đề về làm đẹp khác. Hãy tìm cách giảm bớt căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày bằng cách thực hiện yoga, thiền, hoặc các hoạt động thư giãn khác. Đảm bảo bạn có đủ giấc ngủ và thời gian cho bản thân.
5. Chăm sóc từ bên trong: Để có làn da khỏe mạnh và đề kháng với tình trạng nám da, hãy ăn đủ lượng thức ăn giàu vitamin và khoáng chất. Uống đủ nước để duy trì sự đàn hồi cho da. Tránh thức ăn nhanh, đồ uống có cồn, và ưu tiên thực phẩm lành mạnh.
Nhớ rằng, việc chăm sóc da và phòng ngừa nám da là một quá trình kéo dài và đòi hỏi sự kiên nhẫn. Hãy tuân thủ các biện pháp trên để bảo vệ làn da của bạn và giảm nguy cơ nám da trong tương lai.
Qua bài viết này của Yansy Clinic, mong rằng bạn cũng đa biết được thêm những nguyên nhân gây nám da, đồng thời có những biệt pháp phòng tránh hiệu quả. Để phòng ngừa tình trạng nám da, bạn cần duy trì một loạt các thói quen hàng ngày. Bao gồm việc bảo vệ da khỏi tác động của tia UV bằng cách sử dụng kem chống nắng, chăm sóc da đúng cách bằng việc sử dụng sản phẩm phù hợp và duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh. Đồng thời, quản lý căng thẳng và giữ cho tâm trạng lạc quan cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì làn da mịn màng, đều màu, và khỏe mạnh.
>>> Đọc thêm: Cách trị nám da
Pingback: Da nám là gì? Nguyên nhân và phương pháp điều trị - Yansy Clinic