Mụn nang là gì? Cách điều trị hiệu quả nhất

Mụn nang là loại mụn phức tạp, thường xuất hiện dưới dạng các nốt mụn lớn, đỏ, gây đau và nằm sâu trong lớp biểu bì của da. Quá trình hình thành mụn nang bắt đầu từ sự tắc nghẽn của lỗ chân lông, thường xảy ra do sự tích tụ của tế bào da chết. Vi khuẩn trong các lỗ chân lông bị tắc cũng là yếu tố chính gây nên tình trạng viêm, làm cho vùng da trở nên đỏ, sưng và đau.

Đặc biệt, mụn nang phát nhanh hơn so với các loại mụn khác do nhiễm trùng lan rộng vào các lớp sâu của da, tạo ra các nốt mụn đầy mủ, gây đau và có thể ngứa. Trong trường hợp mụn nang bị vỡ, nguy cơ lan rộng nhiễm trùng cũng tăng lên, gây ra sự xuất hiện của nhiều nốt mụn khác.

Mụn nang có kích thước lớn và được coi là một trong những loại mụn nặng nề nhất. Các đặc điểm nhận biết của mụn nang bao gồm:

• Nang chứa đầy mủ trắng lớn;
• Vết sưng to và thường có màu trắng;
• Khu vực bị ảnh hưởng thường đỏ hoặc thậm chí có màu tím;
• Cảm giác mềm và đau khi chạm vào.

Mụn nang không chỉ xuất hiện trên khuôn mặt mà còn phổ biến ở các khu vực khác như ngực, cổ, lưng và cánh tay. Đôi khi, chúng cũng có thể hình thành ở vai và sau tai, gây ra không ít khó chịu và phiền toái cho người mắc phải.

Nguyên nhân gây ra mụn nang

Các chuyên gia y tế chưa hoàn toàn xác định được nguyên nhân cụ thể gây ra mụn nang, nhưng nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nội tiết tố, đặc biệt là Androgen có vai trò chủ chốt trong quá trình phát triển của loại mụn này. Mức độ Androgen tăng cao, đặc biệt trong giai đoạn thiếu niên, gây ra các thay đổi về cấu trúc da và có thể dẫn đến tình trạng tắc nghẽn lỗ chân lông, từ đó tạo điều kiện cho mụn phát triển.

Ngoài ra, các nguyên nhân khác cũng được cho là có liên quan đến sự hình thành của mụn nang, cụ thể như sau:

• Thay đổi nội tiết tố liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt, mang thai, mãn kinh, việc sử dụng biện pháp ngừa thai hoặc liệu pháp hormone và tình trạng stress.
• Sử dụng một số loại thuốc như Corticosteroid, Lithium, Phenytoin và Isoniazid.
• Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da có độ nhờn cao hoặc chứa chất tẩy rửa mạnh.
• Mặc quần áo quá chật, gây cản trở cho da thở.
• Độ ẩm cao và tình trạng đổ mồ hôi nhiều.

Đồng thời cũng có một số quan niệm sai lầm không liên quan đến sự hình thành mụn:

• Việc không rửa mặt thường xuyên.
• Hoạt động tình dục, bao gồm cả thủ dâm.
• Tiêu thụ chocolate.
• Ăn thức ăn nhiều dầu mỡ hoặc gia vị cay nồng.

Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng hình thành mụn nang:

• Mụn nang thường phát triển mạnh ở tuổi thiếu niên hoặc đầu những năm 20 tuổi, nhưng cũng có thể xuất hiện ở trẻ em từ 8 tuổi và người lớn trên 50 tuổi.
• Nếu có tiền sử gia đình mắc mụn nang, khả năng mắc loại mụn này sẽ cao hơn.
• Nam giới thường gặp phải tình trạng mụn nang nghiêm trọng và phổ biến hơn so với nữ giới.

Cách trị mụn nang

Do mức độ nghiêm trọng của mụn nang, các phương pháp điều trị thông thường bằng thuốc không kê đơn (OTC) thường không đủ hiệu quả. Điều này yêu cầu sự can thiệp của bác sĩ da liễu để xác định và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp, tùy theo tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Có một số phương pháp điều trị chính được khuyến nghị:

1. Benzoyl Peroxide: Đây là một phương pháp điều trị phổ biến cho mụn nang. Benzoyl peroxide có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn, đặc biệt là Propionibacterium acnes (P. acnes). Có sẵn ở các dạng bào chế khác nhau phù hợp với từng loại da, sản phẩm này có thể gây kích ứng da.
2. Isotretinoin: Là một loại thuốc theo toa mạnh mẽ, Isotretinoin thường được coi là phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho mụn nang. Khoảng 85% bệnh nhân cải thiện sau 4-6 tháng sử dụng, nhưng thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng.
3. Kháng sinh: Thuốc kháng sinh có thể được kê đơn trong trường hợp viêm da diện rộng. Chúng giảm vi khuẩn và viêm nhưng không giảm dầu thừa hoặc tế bào da chết. Thường xuyên sử dụng là Clindamycin và Erythromycin.
4. Retinoid: Có nguồn gốc từ vitamin A, nhưng không mạnh như Isotretinoin. Các loại kem, gel và lotion chứa retinoid thường được sử dụng hàng ngày và có thể gây đỏ da và bong tróc.
5. Spironolactone: Đây là một loại thuốc lợi tiểu thường được sử dụng để kiểm soát lượng Androgen và có thể hiệu quả trong điều trị mụn nang ở phụ nữ. Tuy nhiên, có một số tác dụng phụ cần lưu ý.
6. Thuốc tránh thai: Đối với một số phụ nữ, thuốc tránh thai có chứa estrogen có thể giúp điều chỉnh lượng hormone và giảm mụn. Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người đều phù hợp với loại thuốc này.

Đối với mọi phương pháp điều trị, việc tư vấn với bác sĩ da liễu là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Cách phòng tránh mụn nang

Chăm sóc da đúng cách là một phần quan trọng trong việc ngăn ngừa mụn nang và duy trì sức khỏe tổng thể của làn da. Dưới đây là một số hướng dẫn cơ bản giúp phòng tránh mụn nang:

1. Rửa mặt đúng cách: Rửa mặt mỗi ngày một lần vào buổi tối với sữa rửa mặt nhẹ nhàng. Chọn sản phẩm giúp loại bỏ bụi bẩn và bã nhờn mà không gây khô da hoặc kích ứng. Tránh tẩy tế bào chết mạnh có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn viêm.
2. Không nặn mụn: Tránh nặn mụn để không gây tổn thương da và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và sẹo.
3. Chọn sản phẩm phù hợp: Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da có nhãn “không chứa dầu” và “không gây mụn” để giảm khả năng tắc nghẽn lỗ chân lông.
4. Tránh ngủ khi vẫn còn lớp trang điểm: Luôn tẩy trang trước khi đi ngủ để tránh tắc nghẽn lỗ chân lông và phát triển mụn.
5. Kem chống nắng: Thoa kem chống nắng hàng ngày, đặc biệt khi sử dụng các loại thuốc trị mụn làm da nhạy cảm với ánh nắng. Chọn loại kem chống nắng không chứa dầu để tránh tắc nghẽn lỗ chân lông.

Ngoài ra, một số thay đổi về lối sống cũng có thể hỗ trợ giảm nguy cơ phát triển mụn nang:

1. Giảm stress: Căng thẳng tăng cường tiết hormone có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn. Tìm cách giảm stress có thể hỗ trợ kiểm soát mụn.
2. Chế độ ăn uống lành mạnh: Tránh thực phẩm có hàm lượng đường cao như bánh mì trắng, mì ống và gạo, cũng như các món ăn chứa đường. Thực phẩm lành mạnh có thể giúp cải thiện sức khỏe da.
3. Vệ sinh sau tập thể dục: Rửa mặt và cơ thể sau khi tập thể dục để loại bỏ bã nhờn và vi khuẩn.
4. Tránh ánh nắng mặt trời và tắm nắng: Ánh nắng mặt trời và giường tắm nắng có thể làm hỏng làn da và làm trầm trọng thêm tình trạng mụn.
5. Lối sống lành mạnh: Duy trì lối sống lành mạnh với đủ giấc ngủ và tập thể dục đều đặn.

Những biện pháp này không chỉ giúp ngăn chặn mụn nang mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể của làn da.